مولانا حتی یک بیت در مدح قدرت ندارد / نیلوفری در مرداب زمانه خود
تاریخ انتشار: ۶ مهر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۷۷۵۷۶۸
گروه اندیشه: مولانا این اعجوبه ایرانی و مسلمان، آموزه ها و اندیشه هایش را در قالب شعر بیان کرده است. زبان شعر، برای مولانا زبان زندگی اجتماعی و فردی است که در خلال آن مخاطب را با علودرجات آشنا کرده و راه سیرو سلوک را به او می آموزد. سیر و سلوکی که در متن زندگی است. در خلاصه مقاله حاضر که به همایش بین المللی شمس و مولانا برای قرائت ارائه شده، نویسنده تاکید می کند «او (مولانا) در یکی از تاریک‌ترین دوره‌های تاریخ به سر می‌برده است، اما به جای ناامیدی و پژمردگی و عوضِ رفتارهای نسنجیده و احساسی، به آفرینش آثاری جاودانه پرداخته است که می‌توانند ریشه‌های ظلم و خودکامگی را در درون هر کسی بخشکانند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
مولانا اساساً یک عارف است و تمام توجه او به درون خود و به عالم غیب معطوف است؛ بنابراین به هیچ وجه نمی‌توان از او انتظار داشت درمورد مسائل سیاسی اظهار نظر کند، یااین‌که عملاً وارد مسائل سیاسی و حکومتی زمانۀ خود شود. با همۀ اینها نباید گمان کرد که در لابه‌لای آثار مولانا، اثری از تحلیل‌های سیاسی وجود ندارد. مولانا به عنوان یک متفکر بزرگ، درمورد برخی از مسائل سیاسی و حکومتی هم اظهار نظر کرده است، اما البته اظهارنظرهای او بیش از آن که به موضع‌گیری درمورد مسائل خاص روز برگردند، به نوعی فلسفۀ سیاسی یا اخلاق سیاسی شبیه هستند. اگرچه نمی‌توان از درون این اظهار نظرهای پراکنده یک نظریۀ سیاسی منسجم را استخراج کرد، اما به هر حال این اظهار نظرها در جای جای مثنوی مانند جرقه‌های کوچکی می‌درخشند و در جای خود ارزشمندند.
مولانا در بسیاری از داستان‌های مثنوی از شاه و درباریان سخن گفته و مطالب متنوعی را درمورد آنها مطرح کرده است. بخشی از سخنان او درمورد جاه‌طلبی است. به نظر مولانا ریشۀ جاه‌طلبی و سروری چیزی جز کبر و کینه نیست. خودبزرگ‌بینی و کینه‌توزی به تدریج باعث می‌شوند شخص دیکتاتور شود. مولانا سروری و قدرتمندی را زهر می‌داند و بر این باور است که عموم کسانی که به قدرت مطلق دسترسی پیدا می‌کنند، خود و دیگران را نابود می‌سازند. نوادری که مولانا آنها را تریاق‌لان یعنی سرزمینِ پادزهر می‌نامد، ممکن است بر اثر قدرت فراوان از سرکشی و طغیان در امان باشند، اما از این نوادر که بگذریم، تندبادِ قدرتِ مطلق هر کسی را به آسانی می‌رباید و با خود می‌برد.
به نظر مولانا مقام و منصب نوعی موقعیت مرزی است و گوهر وجود انسان را آشکار می‌کند. مقام و منصب درواقع یکی از بهترین نمایشگاه‌های روح بشری است. در این نمایشگاه، کوچک‌ترین رذائل انسان در ابعادی بزرگ، و گاه در ابعادی جهانی پیش روی مردم قرار می‌گیرد و همه آن را می‌بینند. جهل‌ها و بی‌تدبیری‌ها و هوس‌بازی‌ها و خباثت‌های انسان در آینۀ مقام و منصب، به روشنی تمام بازمی‌تابند و در معرض دید و داوریِ دیگران قرار می‌گیرند؛ بنابراین شخص ناتوان و نادانی که خواهان حکومت و ریاست است، درواقع خواهان رسوایی خویش است. موضوع دیگری که مولانا درمورد سیاست مطرح کرده است، این است که خصوصیت‌ها و اندیشه‌های حاکمان و مدیران در زیردستان بازمی‌تابند. محال است در وجود حاکمان و مدیران صفتی وجود نیکو یا زشت وجود داشته باشد و آن صفت به شهروندان و زیردستان منتقل نشود. هر چه در ذهن و روان حاکمان باشد، در درون زیردستان بازمی‌تابد و بر آنها تأثیر می‌گذارد. خودکامگی و جاه‌طلبی و خشم‌آلودگی و هوس‌بازی و مسئولیت‌گریزیِ حاکمان به شهروندان سرایت می‌کند و به شیوۀ زندگی آنها شکل می‌بخشد.
گذشته از سخنان مولانا درمورد مسائل سیاسی، زندگیِ واقعی مولانا هم برای ما بسیار درس‌آموز است. او در یکی از تاریک‌ترین دوره‌های تاریخ به سر می‌برده است، اما به جای ناامیدی و پژمردگی و عوضِ رفتارهای نسنجیده و احساسی، به آفرینش آثاری جاودانه پرداخته است که می‌توانند ریشه‌های ظلم و خودکامگی را در درون هر کسی بخشکانند. از سوی دیگر، مولانا در سراسر آثارش حتی یک بیت در مدح شاهان ندارد و از این حیث او در تمام ادبیات فارسی کم‌نظیر است. او افزون بر اینکه خود به مداحی نپرداخته است، با تحلیل‌های دقیق و مؤثر به خوبی نشان داده است که مداحی می‌تواند باعث غرور و سرکشی حاکمان شود و آنها را به تباهی بکشاند. بنابراین هم حاکمان به خاطر مصالح خود، نباید اجازۀ مداحی به دیگران بدهند و هم شهروندان نباید با مداحی کردن، زمینه را برای سقوط حاکمان خود فراهم کنند.
216216
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1818553منبع: خبرآنلاین
کلیدواژه: مولانا دیوان شمس تبریزی حاکمان و مدیران مسائل سیاسی اظهار نظر
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.khabaronline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرآنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۷۷۵۷۶۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تمجید میرجلال‌الدین کزازی از «مست عشق»
میرجلال‌الدین کزازی می‌گوید: فیلم «مست عشق» از اندک فیلم‌هایی است که از دیدنش شادمان و خشنود بوده است.
این استاد زبان و ادبیات فارسی و شاهنامه‌پژوه در حاشیه اکران خصوصی «مست عشق» برای ادیبان و چهره‌های فرهنگی، در گفت‌وگو با ایسنا درباره این فیلم اظهار کرد: از نگاهی فراخ و فراگیر، دید و داوری من درباره این توژینه داستانی یا فیلم این است که دست‌اندکاران و پدیدآورندگان آن در کار هنری که می‌خواسته‌اند کرد، کامدار بوده‌اند. توانسته‌اند به آن آماج‌ها و آرمان‌هایی که در سر می‌پرورده‌اند، دست بیابند. از این دید این فیلم یکی از اندک فیلم‌هایی است که من از دیدن آن، از آغاز تا انجام فیلم، شادمان و خشنود بودم.
او افزود: آن دریافتی که این هنرمندان از چهره مولانا و منش و کنش او داشته‌اند، در بخشی گسترده در این آفریده هنری بازتاب یافته است. دم‌های دلپذیری را من به هنگام دیدن فیلم گذرانیدم اما چند ویژگی بیشتر بر من کارگر افتاد؛ بجز کارگردانی که هر چه در فیلم می‌گذرد به راستی به گونه‌ای به او بازمی‌گردد زیرا اوست که سررشته‌ها را در دست دارد، خُنیا یا موسیقی فیلم بسیار باشکوه ، کارساز و اثرگذار بود، به همان سان فیلم برداری آن. سه دیگر، آوابرداری این فیلم. از دید فنی این سه، نمود بیشتری در چشم من داشت.
کزازی درباره گفت‌وگوهای بین شمس و مولانا که از دید برخی، شاید برای مخاطب عام دیریاب‌تر باشد و اینکه آیا فیلم توانسته شمایی از مولانا و شمس را به مخاطب عام‌تر معرفی کند، گفت: بیشینه این گفت‌وگوها چون از آبشخورها ستانده شده بود، از ویژگی‌های بسیار پسندیده فیلم شمرده می‌شود اما زبان فیلم، شاید ناچار بوده‌اند من داوری نمی‌کنم، با زبان روزگار مولانا همیشه سازگار نبود، شاید می‌خواسته‌اند که بیننده امروزین بتواند پیوند بیشتری با فیلم بیابد. ببیننده‌ای که با ادب پارسی و زبان مولانا به بسندگی آشنا نیست.
انتهای پیام
تداوم بارندگیها در کشور / دمای هوا در بعضی مناطق کاهش مییابد